I. TUYÊN TRUYỀN VỀ PHÒNG CHỐNG DỊCH BỆNH DO VI RÚT ZIKA
1. Virus Zika: Virus Zika là một virus được lây truyền chủ yếu qua vết cắn của muỗi Aedes bị nhiễm. Tên của virus lây tên của khu rừng Zika, gần hồ Victoria ở Uganda châu Phi, nơi đã được tìm thấy đầu tiên năm 1947.
Virus Zika thường được dung nạp tốt. Nó không có triệu chứng điển hình và tương tự như một dạng nhẹ của bệnh sốt xuất huyết. Các dấu hiệu và triệu chứng của Virus Zika khá mơ hồ và có thể kéo dài tới một tuần. Chẩn đoán vi rút Zika gồm: Sốt, phát ban, đau khớp, viêm kết mạc (đau mắt đỏ), đau cơ, đau đầu, đau phía sau mắt, nôn. Theo tổ chức y tế Bắc Mỹ (PAHO), chỉ có 1/4 số người nhiễm vi rút có triệu chứng.
Virus Zika không gây tử vong, nhưng gây ảnh hưởng xấu đến phụ nữ mang thai và đứa bé. Phụ nữ mang thai bị nhiễm Virus Zika thì nhiều khả năng đứa bé sinh ra bị tật đầu nhỏ, một tình trạng mà đầu trẻ em bị dị dạng và não bộ phát triển không đầy đủ. Virus Zika làm gia tăng bất thường đối với hội chứng viêm đa rế thần kinh.
Hiện tại, Virus Zika chưa có phương pháp điều trị cụ thể, chủ yếu là trị triệu chứng bằng cách nghỉ ngơi. Do chưa có vắc xin phòng ngừa chính thức, nên phòng bệnh chủ yếu dựa vào các biện pháp chống lại việc truyền bệnh qua muỗi.
2. Diễn biến của dịch:
Vào ngày 1/2/2016, tổ chức Y tế thế giới (WHO) ban bố tình trạng khẩn cấp y tế toannf cầu về Virus Zika, sau khi tham khảo ý kiến của các chuyên gia về dịch tế học, y tế công cộng, bệnh truyền nhiễm từ khắp thế giới tại một cuộc họp của Uỷ ban khẩn cấp y tế quốc tế thuộc WHO.
Đến ngày 25/2/2016, WHO ra thông báo, Virus Zika đã lây lan tới 42 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới với 130 nước có loài muỗi Aedes mang loại virus này, khiến nguy cơ Virus Zika lan rộng là rất lớn.
Theo tổ chức Y tế thế giới, trong thời gian từ tháng 01/2007 đến ngày 07/03/2016 đã có 54 quốc gia và vùng lãnh thổ thông báo có sự lưu hành hoặc có sự lây truyền vi rút Zika, trong đó có một số quốc gia trong khu vực đã ghi nhận các trường hợp mắc bệnh do vi rút Zika xâm nhập hoặc có sự lây truyền Virus Zika như Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines ... Tổ chức này cảnh báo dịch Zika có thể diễn biến tồi tệ hơn trước khi được kiểm soát và khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp chống muỗi và tránh bị muỗi đốt.
Đặc biệt là Cam pu chia, Lào, Trung Quốc, những nước có chung đường biên giới với nước ta đã có những ca nhiễm Virus Zika, do đó nguy cơ Virus Zika xâm nhập vào nước ta và bùng phát thành dịch là rất lớn. Hiện nay Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp bệnh do Virus Zika, tuy nhiên nguy cơ dịch có thể xâm nhập và lây lan rộng trong cộng đồng là hoàn toàn có thể.
3. Cách phòng bệnh:
Bệnh chưa có vắc xin phòng bệnh nên cách duy nhất chủ yếu là:
- Phụ nữ có thai hoặc dự định có thai trong vòng 6 tháng tới không nên đến các quốc gia đang có dịch bệnh do Virus Zika khi không cần thiết.
- Người đi/đến/về từ quốc gia đang có dịch bệnh do Virus Zika chủ động theo dõi sức khoẻ trong vòng 12 ngày, nếu có dấu hiệu bất thường về sức khoẻ hãy đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị.
- Người trở về từ quốc gia đang có dịch bệnh do Virus Zika, cần sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục hoặc không quan hệ tình dục với người đang trong quá trình mang thai hoặc dự định có thai để tránh những biến chứng có thể xảy ra đối với thai nhi.
- Thực hiện các biện pháp chống muỗi đốt, chủ động diệt muỗi và bọ gậy (loăng quăng) như:
+ Đối với học sinh không nên chơi ở những nơi bụi rậm kín gần khu vực vệ sinh, trong lớp học đồ dùng, sách vở gọn gàng ngăn nắp, phòng học phải thoáng.
+ Triển khai công tác ra quân làm vệ sinh môi trường, khơi thông cống rãnh, tiêu diệt loăng quặng/bọ gậy, muỗi, thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân ……
+ Hàng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng (bọ gậy) bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn, thau rửa, dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ. Lật úp các dụng cụ không chứa nước. Thường xuyên thay nước bình hoa. Bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân chạn, loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vở, vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá …
+ Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.
+ Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
+ Khi bị sốt hãy đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn triều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.
II. PHÒNG CHỐNG BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT
1. Nguyên nhân của bệnh, cách lây truyền :
Bệnh SXH do virus Dengue ( Đen- gơ) gây nên. Virus Dengue lây truyền từ người bệnh sang người lành qua loài muỗi có tên là Aedes aegypti ( An-des-ê-gyp-ti) thường được gọi là muỗi vằn.
Muỗi vằn có màu đen, trên thân và chân có những đốm trắng. Muỗi thường đậu ở quần áo, chăn, màn trong nhà.
Muỗi vằn hoạt động hút máu và ban ngày, cao nhất là vào sáng sớm và chiều tối.
* Lưu ý : Dịch SXH thường xảy ra theo mùa, dịch bắt đầu từ tháng 4 và kéo dài đến cuối năm, cao nhất vào tháng 7,8,9,10. Cả người lớn và trẻ em đều có thể bị mắc SXH.
Vòng đời của muỗi vằn trải qua 4 giai đoạn : trứng bọ gậy lăng quăng muỗi trưởng thành.
2. Biểu hiện của bệnh:
- Sốt cao đột ngột, kéo dài từ 2-7 ngày, mệt mỏi, đau đầu, đau nhức các khớp.
- Có ban đỏ, xuất huyết da, chảy máu cam, nôn ra máu, đi ngoài phân đen…
3. Cách phòng chống bệnh SXH:
- Dùng thuốc xịt muỗi, nhang diệt muỗi, vợt muỗi bằng điện…
- Thoa kem chống muỗi đốt, mặc quần áo dài tay đối với trẻ em, ngủ mùng kể cả ban ngày…
- Sắp xếp quần áo, đồ vật trong nhà gọn gàng, ngăn nắp.
- Thường xuyên cọ, súc rửa lu, khạp, chum vại, phi… , dùng bàn chà chà sát để loại bỏ trứng muỗi bám vào thành dụng cụ. Đậy nắp không cho muỗi vào đẻ trứng.
- Đối với những dụng cụ chứa nước lớn không thể xúc rửa hoặc đậy nắp được ta có thể thả cá diệt lăng quăng, bọ gậy
- Đối với các dụng cụ khác: bát kê chân chạn, lọ hoa, chậu cây cảnh… thay nước ít nhất một lần trong một tuần, cho muối ăn hoặc dầu lin vào bát kê chân chạn, cọ rửa thành của vật dụng để loại bỏ trứng.
- Loại trử ổ bọ gậy bằng cách phá hủy hoặc loại bỏ những ổ nước tự nhiên hay nhân tạo trong và xung quanh nơi ở :
• Thu dọn rác ( chai, lọ, bát , lu vỡ, vở hộp nhựa, lớp xe hỏng, vỏ gáo dừa…)
• Lấp các hốc cây bằng xi măng, cát, sửa chữa các máng nước bị hỏng, khơi thông cống rãnh bị tắc nghẽn.
• Dọn dẹp vệ sinh xung quanh nhà sạch sẽ.
Sau đây là một số hình ảnh của buổi tuyên truyền:
"Không có bọ gậy, lăng quăng, muỗi,
Không có sốt xuất huyết, Zika".